Jij bent jouw brein!

Jouw brein is het hoofdkwartier van jouw handelingen, gevoelens, identiteit ... Kortom: jouw brein is baas! Soms kun je daar bewust en handig gebruik van maken, soms functioneer je op automatische piloot, soms verlies je ongewild controle. Kom meer te weten over jezelf met de top 5 breincolleges van Universiteit van Vlaanderen!

Word je slimmer van pianospelen?

Pianospelen is moeilijk: je moet noten lezen, ondertussen 10 vingers op het juiste moment op de juiste noot doen terechtkomen én er nog emotie in leggen ook. Maar als je de moeite doet, word je er ook slim van. Of toch een beetje... Je gaat er niet beter door leren rekenen, maar je traint je hersenen. Hoe dat gaat, legt prof. dr. em. Mark Reybrouck uit.

Wat veroorzaakt al die chaos in je hoofd?

Ken je dat gevoel, dat je een pen neemt om iets op te schrijven, en dat je dan niet meer weet wàt? Je bril zoeken terwijl hij op je hoofd staat (wat een cliché!)? Je laptop openklappen en niet meer weten waarom?Nee, je wordt niet gek! Je bent gewoon een kind van je tijd: met 1001 dingen tegelijk bezig - werken, whatsappen, mails in 't oog houden, en ondertussen een gesprek voeren. En... van dit soort gedrag word je... euh... een beetje gek. Maar professor Van Hoof heeft ook goed nieuws: je kan er iets aan doen!

Waarom is je eerste herinnering een verzinsel?

Je weet waarschijnlijk niets meer van je eerste verjaardagsfeestje of andere vroege herinneringen. En de dingen die je je meent te herinneren, zoals je eerste woorden, werden later waarschijnlijk ingefluisterd door je ouders. Neuroloog Sebastiaan Engelborghs (VUB en UAntwerpen) bestudeert het kinderbrein en legt je haarfijn uit waarom je je niets herinnert uit je babytijd.

Is burn-out een ingebeelde ziekte?

Elke dag vermoeid zijn, een rollercoaster aan emoties beleven en daarbovenop nog eens psychosomatische klachten ervaren... Moet je dan gewoon even vakantie nemen of is er meer aan de hand? Burn-out expert Erik Franck (UAntwerpen) legt je haarfijn uit hoe de vicieuze cirkel die leidt tot burn-out in gang wordt gezet en wat je daaraan kan doen!

Wat doet mishandeling met een kinderbrein?

De gevolgen van kindermishandeling zijn niet te onderschatten. Zelfs tientallen jaren na de feiten kunnen slachtoffers nog last hebben van angsten, nachtmerries en psychosomatische klachten. Het trauma verankert zich in je lijf. Prof. Peter Adriaenssens zoomt in op het kinderbrein en legt uit waarom volwassenen nog steeds kunnen lijden onder hun jeugdtrauma.

Zitten de beste antidepressiva in je spieren?

Van tijd tot tijd hoor je wel eens dat sport of beweging het beste medicijn is dat er bestaat. Maar hoe kan een kwartiertje wandelen ooit even goed werken als een zorgvuldig samengesteld pilletje? Dat is een vraag die inspanningsfysioloog Wim Derave graag komt beantwoorden.

Ben jij soms bang van je eigen gedachten?

Wat als je elke dag honderden keren je handen moet wassen? Wat als je de deur niet kan uitgaan voordat je het lichtknopje 20 keer hebt aan- en uitgedaan? Wat als je als de dood bent voor bacteriën en elke dag je huis maniakaal moet poetsen? Psycholoog Ernst Koster (UGent) geeft inzicht in de wereld van dwangmatige gedachten en obsessief-compulsieve stoornis.

Waarom roepen geuren zo'n sterke herinnering op?

Je ruikt eau de cologne 4711 en plotsklaps sta je in de woonkamer van je grootmoeder. Een zweem van lavendel zweeft voorbij en je bent ineens terug 8 jaar op vakantie in de Provence. Geuren hebben de mogelijkheid om heel levendige herinneringen op te wekken, meer nog dan foto's. Hoe komt dat eigenlijk? Wat is er zo speciaal aan onze reukzin? Dr. Ann Van der Jeugd (KU Leuven) legt uit!

Helpt sushi tegen Alzheimer?

Wist je dat de kans 1 op 5 is dat je in je leven aan een vorm van dementie zal lijden? Gelukkig is de wetenschap druk in de weer om die kans te verkleinen. Melissa Schepers onderzoekt als neurowetenschapper aan de UHasselt de wonderlijke effecten van zeewier, want dat zou Alzheimer zelfs kunnen voorkomen. Sushi als medicijn? Klinkt niet verkeerd.

Kan je jezelf afleiden van pijn?

Je hebt een pijntje maar je wil niet meteen naar pijnstillers grijpen? Bestaat er een manier om dan beter met je pijn om te gaan? En lukt dat ook voor chronische pijnpatiënten? Prof. Anneleen Malfliet (VUB) legt uit hoe pijn precies werkt op je brein. No brain, no pain!

Ben je soms zo lui omdat je te slim bent?

Slimme kinderen die toch falen,... het is een verhaal zo oud als het onderwijs zelf. Zijn deze kinderen gewoon lui? Absoluut niet, stelt experte hoogbegaafdheid Tessa Kieboom (UHasselt). Hoogbegaafde kinderen moeten niet enkel hun intelligentie verder ontwikkelen, maar ook de mentale weerbaarheid om daarmee om te gaan en hun potentieel te benutten. With great power comes great responsibility!

Hoe weet je dat je gek bent?

Dingen horen of zien die er niet zijn... klinkt een beetje raar, nietwaar. Maar wist je dat de kans dat jij in je leven een dergelijke psychose meemaakt best groot is? Maar is dat dan erg? Dat hangt ervan af, zegt prof. Inez Germeys (KU Leuven). Zij graaft dieper in de oorzaken én de therapieën.

Word je creatiever als je je rechterhersenhelft traint?

Bij rationele mensen is de linkerhersenhelft meer ontwikkeld. Gebruik je je rechterhersenhelft daarentegen meer, dan ben je creatiever, gevoeliger en intuïtiever. Dat is althans een stelling die je heel vaak hoort. Maar klopt dat ook? Neuropedagoog Bert De Smedt (KU Leuven) legt mensen onder de MRI-scanner en weet dat er nog heel wat hersenmythes zijn die de wereld mogen worden uitgeholpen.

Hoe kan je de gedachten van anderen lezen?

Bij rationele mensen is de linkerhersenhelft meer ontwikkeld. Gebruik je je rechterhersenhelft daarentegen meer, dan ben je creatiever, gevoeliger en intuïtiever. Dat is althans een stelling die je heel vaak hoort. Maar klopt dat ook? Neuropedagoog Bert De Smedt (KU Leuven) legt mensen onder de MRI-scanner en weet dat er nog heel wat hersenmythes zijn die de wereld mogen worden uitgeholpen.

Word je creatiever als je je rechterhersenhelft traint?

Geen professor in de esoterische wetenschappen, maar wel in de sociologie die een antwoord brengt. Heeft het met een zesde zintuig te maken? Hebben we een glazen bol nodig? Sociologen experimenteren er op los, dat feit is zeker. Maar over het hoe we het kunnen bevorderen, waarom het nuttig is en of iedereen het kan, doet neuro-socioloog Frank Van Overwalle u in een academisch kwartiertje uit de doeken.

Lokt kortsluiting in de hersenen autisme uit?

De hersenen van een mens bestaan uit 86 miljard neuronen. En op elke neuron zitten 10 000 synapsen. De hersenen vormen eigenlijk één ongelooflijk complex elektriciteitsnetwerk. Dus is het niet verwonderlijk dat er af en toe iets misgaat. Maar hoe dat misgaan dan autisme kan uitlokken of schizofrenie, dat legt neurobioloog prof. dr. Bert Brône je uit.

Doodt Alzheimer méér dan herinneringen?

Meer en meer mensen lijden aan Alzheimer. En wie iemand met Alzheimer kent, weet dat de ziekte méér is dan alleen maar vergeetachtig worden is. Redelijk ontstellend is dat artsen nauwelijks méér kunnen doen tegen de ziekte dan 100 jaar geleden. En toch... dr. Martijn Peeters is hoopvol voor de toekomst.

Wat doet een ruimtereis met de hersenen van astronauten?

Dr. Angelique Van Ombergen heeft een bijzondere interesse in de hersenen van astronauten. Want een ruimtereis doet wel wat met de hersenen, en dr. Van Ombergen is aan het uitzoeken wàt precies. Daarom vraagt ze aan elke astronaut die uit de ruimte terugkeert of hij of zij onder de scanner wil gaan liggen. Maar daarmee is de onderzoeksdrang van dr. Van Ombergen nog niet gesust: ze wil méér proefpersonen. Dus organiseert ze paraboolvluchten - vliegtuigreizen waarbij de piloot wat zotjes doet waardoor de passagiers een aantal keren gewichtloos zijn - en vraagt ze ook aan deze mensen of ze onder haar scanner willen gaan liggen. Gedurende een kwartier vertelt ze wat er dan zoal in die hersenen te zien is...

Waarom behalen zo veel hoogbegaafden geen diploma?

Je zou kunnen denken dat voor mensen een IQ van 135 alles vanzelf gaat. Ze moeten een les Latijn maar één keer lezen en dan onthouden ze alles en ze begrijpen met een klein beetje moeite ingewikkelde formules. En toch hebben vele hoogbegaafden géén diploma. Zijn ze te lui of sociaal onaangepast? Prof. dr. ir. Kathleen Venderickx legt uit waarom mensen met een IQ van 135 evenveel begeleiding nodig hebben als mensen met een IQ van 65.

Waarom nemen rationele mensen domme beslissingen?

Mensen zijn de meest intelligente wezens op deze planeet. Toch slagen we er niet altijd in de beste keuzes te maken. Waarom maken we denkfouten? Prof. dr. Wouter Duyck tracht ons wegwijs te maken in ons eigen brein. Vanuit de cognitieve psychologie analyseert hij de feilbaarheid van ons brein en de vreemde hersenkronkels die we maken.

Wat gebeurt er met je brein als je slecht slaapt?

Om goed te kunnen slapen mag je niet te veel koffie drinken en niet te laat met je gsm bezig zijn. Maar wat gebeurt er in je lichaam als je slecht slaapt? Prof. dr. Johan Verbraecken vertelt welke stoffen er dan te veel in je hersenen achterblijven, welke tekorten je krijgt en hoe het komt dat je daarvan bleek ziet en wallen onder je ogen krijgt.