Vapeurs, vuurrood worden, zweten, niet kunnen slapen, prikkelbaar zijn, of net heel emotioneel... Het zijn allemaal ongemakken die samengaan met de menopauze. En voor vrouwen die er veel last van hebben, kunnen die overgangsjaren echt rotjaren zijn. Dus... hoe geraak je daar het beste door? Gynaecoloog Wilfried Gyselaers van de UHasselt vertelt het in deze podcast aan Koen Fillet. En alvast één deel van het antwoord is: met véél liefde en begrip van de omgeving!

Graan dat een paar maanden droogte overleeft, groenten die niet verrotten na een overstroming... Als we genoeg eten willen hebben, kunnen onze granen maar beter aangepast worden aan het extreme weer dat de klimaatverandering met zich meebrengt. En we hebben geen tijd te verliezen. Daarom is plantenbioloog Ive De Smet aan de UGent op zoek naar de eiwitten die van planten superplanten maken. En hij heeft er stilaan ook al wat gevonden...

Het Vleeshuis in Gent, 't Steen in Antwerpen, de bibliotheek in Mechelen, de Boerentoren, ... Allemaal beschermde gebouwen. Maar wie beslist dat? En waarom zouden we gebouwen überhaupt het statuut geven van beschermd erfgoed? Omdat ze mooi zijn? Maar da's toch heel persoonlijk? Professor Bie Plevoets van de UHasselt zat zelf nog in de jury om de erfgoedprijzen uit te delen, dus als geen ander zal zij deze vragen voor ons kunnen beantwoorden. 🗽Gebeten door deze podcast? In "Gevonden architectuur", een tentoonstelling waar Bie mee curator van is, toont het Vlaams Architectuurinstituut het enorme potentieel van een volgebouwde regio als Vlaanderen.

's Morgens wakker worden met het nieuws van een zware aardbeving in Turkije, Japan of Mexico... dat gebeurt wel eens. Maar kan het ook hier gebeuren? Is het gewoon toeval dat dat in ons leven nog niet gebeurd is? En als er ooit een zware aardbeving bij ons plaatsvindt, ligt heel het land dan plat? Hervé Degée test aan de UHasselt uit hoe we appartementsblokken kunnen bouwen die een aardbeving overleven.

MS, of multiple sclerose, is een akelige zenuwziekte en je wenst het (uiteraard) niemand toe. Maar... je kan er wel oud mee worden. Maar wat is MS eigenlijk? En is er iets aan te doen. Professor Veronica Popescu is neuroloog aan het Universitair MS Centrum Pelt-Hasselt en aan de UHasselt en hoopt met haar onderzoek MS beter te begrijpen zodat de ziekte ooit misschien gestopt kan worden.

Don't try this at home (!), maar stél: je neemt een hoopje kikkerdril uit de rivier en je mixt die helemaal aan flarden in de smoothieblender. Dan heb je zonet de levende eicelletjes van mama-kikker brutaal dood gemaakt. Geen paniek, bij de Universiteit van Vlaanderen hebben we iemand gevonden die dat papje van dode celonderdelen opnieuw levend kan maken. Echt waar, van iets dood terug naar iets levends! Fysicus prof. dr. Lendert Gelens van de KU Leuven aan het woord!

Als een burn-out betekent dat je overspannen bent door je werk, dan zou je kunnen denken dat enkele maanden ziekteverlof, halftijds werken of gewoon even vakantie die burn-out wel kan oplossen. Maar helaas... 't is niet zo eenvoudig. Arbeidspsycholoog Tim Vantilborgh, prof aan de VUB, vertelt aan Koen Fillet waarom minder werken niet per se helpt tegen een burn-out.

Er is één dier dat zijn prooi nooit mist. Niet "bijna nooit", maar echt letterlijk nooit! Zodra de langnekslangenhalsschildpad beslist dat hij die ene voorbijzwemmende vis, kikker of kreeft wil oppeuzelen, komt die vis, kikker of kreeft zijn mond ingezwemmen. En dat is niet omdat deze schildpad sneller, sterker of alerter is dan alle andere dieren, het is gewoon een kwestie van fysica en biomechanica. Biomechanicus Peter Aerts, van de Universiteit van Antwerpen, legt uit hoe dat komt.

Kunnen we, als de olie en het gas op zijn, even comfortabel blijven leven als nu? Of gaan we weer moeten leven zoals 200 jaar geleden? Komt de redding van wetenschappers en technologie? Marlies Van Bael is hoogleraar chemie en waterstof-expert aan de UHasselt, Griet Verbeeck is hoogleraar architectuur aan de Uhasselt en Johan Driesen is hoogleraar ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven en ze vertellen vanuit hun expertise waar we nu staan en wat de mogelijkheden zijn.

Zodra de vakantie gedaan is, houden heel wat ouders elke dag hun hart vast. Want... komen mijn kinderen wel veilig aan op school? Zal dat pas écht gegarandeerd veilig kunnen als er enkel nog zelfrijdende auto's zijn? En kan je dan als "chauffeur" ondertussen een film kijken? Hoe lang duurt het nog voor die auto er is? Wel euh... volgens verkeersexpert Tom Brijs (UHasselt) is het niet waarschijnlijk dat die auto er óóit komt…

"Slimme computers: gaan ze ons overmeesteren? Dat lijkt wel mee te vallen.. oorlopig beslissen ze enkel of jij een lening kan krijgen bij de bank, of die job… Tja, ook best al van grote invloed dus. Maar een voordeel: de computer is compleet objectief, trekt niemand voor, kijkt gewoon naar de feiten en of jij geschikt bent voor die lening of job. Supereerlijk dus. Of niet, professor datawetenschapsethiek David Martens, van de Universiteit Antwerpen? Wil je meer bijleren over AI, dan kan je terecht bij VAIA, www.vaia.be"

Word jij ook onmiddellijk wat depri als het woord "klimaatverandering" valt? En kies jij er dan ook voor om daar nog zo weinig mogelijk over te horen? Je bent niet alleen! En daarom vroegen wij aan prof. Wim Thiery, klimaatwetenschapper aan de VUB, of er ook iets positiefs over de klimaatverandering te zeggen valt.

Vier op de tien Belgen krijgt ooit kanker. Maar in Vlaanderen gebeurt ook ontzettend veel kankeronderzoek. Prof. Maarten De Vos (KU Leuven) is ingenieur en zet AI in in de geneeskunde om zo onder andere mensen met kanker te helpen. Deze videopodcast is gemaakt met de hulp van Vaia, de Vlaamse AI Academie. Meer leren over artificiële intelligentie? Neem een kijkje op ⁠www.vaia.be⁠!

Hekserij. ‘t Is iets wat we onmiddellijk zouden linken aan de middeleeuwen. En aan oude vrouwtjes met een haakneus op een bezemsteel. Maar dat blijkt niet zo te zijn! Er waren ook mannelijke heksen die op de brandstapel belandden. Historicus Jonas Roelens van UGent zit bij Koen Filet aan tafel in bar Brial in Mortsel om dat voor ons te verduidelijken.

Elke jonge ouder wéét het: een kindje in bed krijgen is niet simpel. En het doen doorslapen al helemaal niet. Ouders van moeilijke slapers krijgen dan goedbedoelde raad van vrienden, maar niet elke aanpak kan zomaar gekopieerd worden in een ander gezin. Hoe pak je het dan wel het beste aan? Bij ons aan aan tafel, de redder in nood: UGent-kinderpsychiater Karlien Dhondt.

Soms zien biologen in de natuur vreemd paringsgedrag: mannetjeswormen doorboren vrouwtjeswormen met stekels, mannetjeseenden verkrachten vrouwtjes met knokige schroefdraadpenissen. En bij de spinnen zijn ‘t de vrouwtjes die niet altijd zo lief zijn: zij eten de mannetjes op na de paring. Om dat gedrag te kunnen verklaren is het belangrijk dat de genitaliën van alle dieren goed beschreven en bestudeerd zijn. En da’s nu net de core business van prof. dr. Dominick Verschelde, bioloog aan de UGent!

Warme zomerdagen… meer wil ik de Heer niet vragen… Of misschien toch wel: geen wespen, minder plakkerig zweet en geen criminelen die alles verpesten. Maar de wetenschap heeft voor alles een oplossing! Bio-ingenieur Chris Callewaert (UGent) onderzoekt hoe je klotsende oksels en stinkende zweetvoeten tegen kan gaan, criminoloog Christophe Vandeviver (UGent) vertelt alles over waar en wanneer criminelen inbreken en allergoloog Christine Breynaert (KU Leuven) legt uit hoe (injecteren met) bijengif levens kan redden.

Chatgpt, deep fakes en zelfrijdende auto’s. Dat is waar veel mensen meteen aan denken wanneer we spreken over Artificiële Intelligentie of AI. Maar wist je dat AI in de toekomst ook het ijskreemkarretje zou kunnen heruitvinden? Hoe dat precies in elkaar zit, komt bedrijfseconoom Benoit Depaire je vertellen.Benieuwd naar meer artificial intelligence? Zie meer op VAIA.be!

Vier op de tien Belgen krijgt ooit kanker. Maar in Vlaanderen gebeurt ook ontzettend veel kankeronderzoek. Drie wetenschappers vertellen hoe ze elk vanuit hun eigen vakgebied mensen met kanker proberen te helpen. Prof. Maarten De Vos (KU Leuven) is ingenieur en zet AI in, dr. Giorgio Hallaert is neurochirurg aan het UZGent en behandelt mensen met hersentumoren en dr. Jolien Robijns (UHasselt) zorgt ervoor dat je na chemo zo snel mogelijk weer je mooie haren van daarvoor terugkrijgt.

Hoe winnen we de war on drugs? Kunnen we ooit alle containers in de Antwerpse haven op cocaïne checken? Misschien zit de oplossing niet in menselijke capaciteit, maar in artificial intelligence! Want AI kan ons vertellen welke containers te checken… Professor en wiskundige Ann Nowé leidt aan de VUB het labo voor artificiële intelligentie en legt uit. Wil je meer bijleren over AI, dan kan je terecht bij VAIA, www.vaia.be

De jongeren van tegenwoordig gooien zomaar alles online: schaarsgeklede strandfoto’s op Instagram, dansvideos op TikTok en hun huisadres vind je op Facebook. Of ja, dat beweert de oudere generatie ;-) Communicatiewetenschapper Ralf De Wolf (UGent) doet onderzoek naar privacymanagement van jongeren op social media, en ziet dat ze op dit gebied juist erg vindingrijk zijn.

AI-computers kunnen van alles en heel ons leven lijkt erdoor te veranderen. Maar wist je dat ook de koers, snowboarden en voetbal erdoor zal veranderen? In 't beste geval: eerlijker, veiliger, sneller. Of... ook saaier? Amateur-wielrenner en computerwetenschapper Steven Verstockt (UGent) gaat voor "veiliger", "sneller" en alleen maar leuker om naar te kijken! Wil je meer bijleren over AI, dan kan je terecht bij VAIA, www.vaia.be

Tijd voor een zomereditie van deze podcast. Vanuit Bar Brial in Mortsel ontvangt Koen Filet deze keer microbiologe Katrien Lagrou van de KU Leuven. Zij gaat het hebben over schimmels. Die gebruiken we onder andere om brood te bakken, bier te brouwen en we eten ze op als kaas. Maar schimmels kunnen ook tussen de tenen zitten, op je fruit én je kan er ziek van worden. Hoe cool of vies zijn schimmels? En gaat een schimmelprof zelf nog naar het zwembad?

De voorbije maanden zit er zowat elke dag iets over chatGPT in het nieuws. Want chatGPT (en zijn concurrenten) schrijven voor jou wat je maar wil en hoe je het maar wil. Klinkt enerzijds geweldig, maar tegelijk vinden we het ook verontrustend. Maar... is dat ook zo? Geweldig en/of akelig? Communicatiewetenschapper aan de Arteveldehogeschool en UGent Kristin Van Damme legt uit hoe het zit met die chatGPT. Wil je meer bijleren over AI, dan kan je terecht bij VAIA, www.vaia.be

Ja, het kan dus écht... een pilletje dat je hersenen zo beïnvloedt dat je er instant gelukkig van wordt. Maar waarom brengen we het dan niet op de markt? En kan dan echt àlles in een pilletje? UGent synthetisch bioloog, prof Marjan De Mey, vertelt er alles over bij Koen Fillet en Helene Vanlathem.

The tree of life, of gewoon: de stamboom van het leven... Het genie Darwin bedacht het idee voor het eerst, om alle leven ooit op aarde op een boom af te beelden. Maar de wetenschap is geëvolueerd sinds Darwin en dus ook die boom. Want nu hebben onze rechtstreekse voorouders, de archaea, daar ook een belangrijke plaats op gekregen. De arche-wat?! De archaea! De favoriete... euhm... diertjes (?!) van VUB-microbiologe dr. Rani Baes.

De meeste mensen weten wel wat bloedgroepen zijn. En ook dat je bij een bloedtransfusie het juiste bloed moet krijgen. Maar waarom? Wat gebeurt er als je het foute bloed krijgt? Professor Tessa Kerre is hematoloog aan de UGent en deelt met plezier haar oneindige kennis over bloed...

Antarctica is bijna volledig bedekt met een gigantische ijskap en is daarmee helemaal anders als de andere continenten. 't Is het koudste continent op aarde. Geen mens kan en mag er op blijven wonen. Er zitten alleen een paar wetenschappers in speciale stations voor onderzoek. En wat die daar allemaal uitsteken, daar heeft glacioloog Jonas Van Breedam heel wat inside information over.

Niemand kan de toekomst voorspellen, ook wetenschappers niet. En toch... Professor Nicky Dries is arbeidspsycholoog aan de KU Leuven en doet binnen het Future of Work Lab onderzoek naar... ja... de toekomst van werk. Samen met bedrijfseconomen, historici, en letterkundigen. Voorspellen van de toekomst lukt hen misschien ook niet, maar ze proberen er alvast wél op voorbereid te zijn. Want wat gaan wij doen als AI zowat al ons werk van ons kan overnemen?

Het is geen plezante boodschap, maar het is helaas een feit: we zullen moeten stoppen met vlees eten. Want los van het dierenleed, kan de aarde het kweken van die hele vele dieren gewoon niet aan. De wereld gaat eraan kapot. Maar... gelukkig zijn er wetenschappers zoals Wim Soetaert. Als bio-ingenieur aan de UGent fabriceert Wim eiwitten die exact dezelfde zijn als die van kippenvlees of kalfsvlees. Waarom kweken we beter microben in plaats van dieren?

Ilse Degreef (KU Leuven) is orthopedisch chirurg met een passie voor handen. Voor de Dag van de Wetenschap komt ze aan Sven Speybrouck en Koen Fillet vertellen waarom onze handen het meest onderschatte lichaamsdeel zijn, terwijl die handen net supercomplex zijn. Probeer je alvast eens in te beelden hoe jouw dag er zonder handen zou uitzien....

LSD, MDMA, XTC. Je komt het tegen in ondergrondse raves in steden zoals Berlijn en Milaan. Maar ze zouden straks ook wel eens het daglicht kunnen gaan zien. Er wordt nu wetenschappelijk onderzoek gedaan naar drugs om die te kunnen inzetten als medicijn. Je huisdokter zal nog niet meteen LSD voorschrijven, zo’n vaart zal het niet lopen. Maar Sven Speybrouck en Koen Fillet hebben er toch maar even farmacoloog Dimitri De Bundel (VUB) bijgehaald om dit voor ons op te klaren.

Elektriciteit staat centraal in ons brein en dankzij van die mutsjes met elektroden aan, kunnen we die hersenactiviteit ook gaan meten en er vanalles in “lezen”. Zo kunnen we bijvoorbeeld zien vanaf welke leeftijd ongeboren kinderen kunnen verschieten of zelfs meten hoe bevooroordeeld mensen zijn. Kris Baetens - biologisch psycholoog aan de VUB - bekijkt zelfs of we mensen die met mentale problemen kampen kunnen helpen. Hij zit mee aan tafel met Sven Speybrouck en Koen Fillet op de Dag van de Wetenschap in het Muntpunt.

Bij bacteriën denk je misschien al slecht aan snottebellen. Of aan ziektes en heel snel je handen wassen. Maar, er zijn ook een heleboel goede bacteriën. Bacteriën in je darmen bijvoorbeeld, die helpen om je eten te verteren. En zo ook in de grond. Daar helpen ze planten beter te groeien door op zoek te gaan naar voedingsstoffen voor die planten. En zij krijgen daarvoor iets in ruil. Wat voor ruilhandel ze op poten zetten, hoe ze dat doen en of al dat bemesten hun handeltje niet in de war brengt, dat weet professor Sofie Goormachtig. Zij is plantenbiotechnoloog en leidt het VIB-UGent Center of Plant Systems Biology waar ze onderzoek doet naar de micro-organismen die planten helpen. Ze brengt haar verhaal bij Sven Speybrouck en Koen Fillet op de Dag van de Wetenschap in het Muntpunt.

De neanderthaler verdween zo'n 40.000 jaar geleden van het toneel, relatief kort nadat homo sapiens vanuit Afrika naar Europa en Azië waren getrokken, waar de neanderthalers leefden. Is het de opkomst van die “superslimme Homo sapiens” – de moderne mens dus – die hen fataal werd? Ondertussen denken wetenschappers er al anders over maar over het verdwijnen van deze mensensoort is nog steeds veel discussie. Sven Speybrouck en Koen Fillet duiken samen met archeoloog Marc De Bie (VUB) terug in de tijd en zoeken het uit. Speciaal voor de Dag van de Wetenschap!

Wist jij dat internet tussen de VS en Europa onmogelijk zou zijn zonder optische kabels? Dat zijn kabel waar geen elektriciteit door gaat, maar lichtdeeltjes. Wetenschappers zijn op zoek naar wat er nog méér kan met lichtgolven. Betrouwbaar en razendsnel. Dr. Koen Vanmol is ingenieur aan het fotonica-lab van de VUB. En hij houdt er zich bezig met petierige lenzen (niet zichtbaar met het blote oog!) in de meest rare vormen...

Heel af en toe komt een minuscuul klein deeltje (véél kleiner dan die dikke atomen) vanuit de verste uithoeken van het heelal op Aarde terecht. 't Is te zeggen, het vliegt overal doorheen, dus ook doorheen de Aarde. Voor je "blueberry pancake" kan zeggen, is 't alweer weg. Dat deeltje heet "neutrino" en er zijn wetenschappers, zoals VUB-astronoom Krijn de Vries, die er hun levenswerk van maken die deeltjes te bestuderen. In de hoop zo méér te weten te komen over die verre, verre sterrenstelsels waar ze vandaan komen.

Woede, blijdschap, verdriet... het lijkt of iedereen in de wereld de grote emoties hetzelfde ervaart. Waardoor we ons als mensen ook allemaal verbonden voelen. En toch... waarom lijkt een Japanner zo emotieloos en een Braziliaan één en al emotie? Sociaal psycholoog (KU Leuven) Batja Mesquita verrichtte jarenlang baanbrekend onderzoek naar de wetenschap achter emoties. Want die zijn misschien toch niet zo universeel als ze lijken...

Overkomt het je ook weleens? Je hebt een nieuwe jas nodig en je komt thuis met 2 paar schoenen en een broek. Of je kocht alweer theelichtjes terwijl je kast nog vol met kaarsen ligt. 't Is niet jouw schuld! Het is de schuld van professor Katelijn Quartier, retail expert aan de UHasselt. Want zij weet hoe je een winkel zo kan inrichten dat jij véél koopt. Waarom koop je zo vaak meer dan je nodig hebt?

Aaaaaah, wat is het leven toch duur geworden! Inflatie, oorlog, mislukte oogsten of ligt het nog aan corona? Professor Els Breugelmans is retail expert aan de KU Leuven. Prof winkelen dus. En zij vertelt ons graag hoe het komt dat alles zo duur is én hoe je je boodschappen toch nog ietwat betaalbaar kan houden.

Deze podcast heeft eigenlijk geen intro nodig, want iedereen weet intussen dat we best snel op zoek gaan naar duurzame energievoorzieningen. We willen (moeten) zo snel mogelijk van olie en aardgas af en wetenschappers helpen daarbij. Met allerlei slimme ideeën. Zoals... je huis verwarmen met de warmte uit je toilet. Urgh, say what?! Warmtenetwerken, geniaal in hun eenvoud! Prof. dr. Julien Blandeau, energie-expert aan de VUB, legt uit.

Wij zijn het er met de redactie over eens: na een vermoeiende werkdag is het heerlijk om thuis in je pyjama te schieten en onder een dekentje The Greatest Dancer/Friends/Crazy Ex-Girlfriend (hierover zijn we 't niét eens :-)) te bingen. Maar... waarschijnlijk doen we vandaag allemaal nog een work-out tijdens het tv-kijken. Professor Marieke De Craemer, bewegingswetenschapper aan de UGent, heeft namelijk gemeten hoeveel (weinig!!) we per dag bewegen. En ja, we zijn best geschrokken!

Als we wereldwijd méér zonnepanelen willen (en dat willen we, want topidee om de klimaatopwarming tegen te gaan), dan moet er nog 't één en ander veranderen aan de zonnepanelen van nu. Ze zouden best nog wat langer meegaan, efficiënter gefabriceerd worden, niet alleen op daken liggen en uit andere materialen gemaakt worden. Professor Bart Vermang, ingenieur aan de UHasselt, doet in Energyville onderzoek naar slimmere en betere zonnepanelen.

66 miljoen jaar geleden sloeg een 10 kilometer brede meteoriet in op de Aarde. Die inslag veroorzaakte een krater van 180 km doorsnede. En het betekende het einde van de dino's. En van vele andere dieren. 75% van alle diersoorten stierf uit door de effecten van die meteorietinslag. Maar... een aantal diersoorten overleefden het wél. Welke? En waarom zij wel? Dat komt paleontoloog Johan Vellekoop van de KU Leuven en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen ons vertellen.

Kleine kinderen zijn schattig. Niet alleen omdat ze mollige handjes hebben, een buikje dat wat vooruit steekt of grappige dingen zeggen, maar zeker ook omdat ze zo onhandig kunnen zijn. De lepel gaat naast hun mondje, de knoopjes lukken niet en ze trappen bij het voetballen heel wat gaten in de lucht... Maar wat als dat onhandig zijn maar blijft duren... Dan hebben ze misschien wel DCD. Wat dat is, en hoe je ermee omgaat, weet prof revalidatiewetenschappen Katrijn Klingels (UHasselt).

Heeft u al eens naast een snurker gelegen? En dan bedoel ik echt van die drilboren naast je oor. Of wie weet bent u zelf een snurker? Kan best. Want er is sprake van een ware snurk-pandemie. Dat zegt professor en tandheelkundige Miche De Meyer van de VUB. En die pandemie moeten we dringend de wereld uithelpen, want het veroorzaakt jammer genoeg heel wat echtscheidingen...

De voorbije jaren hebben we bij Universiteit van Vlaanderen al heel wat proffen over schimmels gehoord. Er zijn er geweest die slecht spraken over schimmels, sommigen wezen op het geweldige van schimmels, maar we hebben nog nooit iemand gehoord die er handtassen van wil maken. Tot nu... ontmoet professor Eveline Peeters, bio-ingenieur aan de VUB!

Gletsjers over de hele wereld blijven maar smelten aan een gigantisch tempo door de klimaatopwarming. Daarvan zal de zeespiegel een heel pak beginnen stijgen, tot wel 2 meter in 2300. Daarom zijn een paar glaciologen – dat zijn wetenschappers die gletsjers en ijs bestuderen – op het idee gekomen om gletjsers in te pakken met doeken, tegen het smelten. Hoe dat precies werkt en of het uberhaupt wel haalbaar is, daar komt glacioloog Lander Van Tricht (VUB) zijn licht over schijnen in deze video!

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 8: Wat sprak de Franstalige bourgoisie bij ons in de 19de eeuw? Français, evidemment! Nederlands, dat was voor de boerkes. Niet echt een taal, eerder een ratjetoe van rare dialecten. Dat hebben ze ons toch altijd geleerd. Maar - je zal het altijd zien met de wetenschap - in werkelijkheid was het toch allemaal net iets subtieler. Prof. Wim Vandenbussche, taalkundige van de VUB, explique tout.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 6: De godsdienstoorlogen van de zestiende eeuw, de bloedige gevechten tussen katholieken en protestanten die geleid hebben tot de splitsing van onze streken in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden, zouden geëindigd met de val van Antwerpen in 1585, zo wordt altijd gezegd. Maar dat is niet helemaal waar. In Oostende bleven ze zich nog veel langer verzetten tegen die katholieke Spaanse legers. Beetje zoals het dorp van Asterix. Historica Violet Soen (KULeuven) neemt ons mee naar een veel te weinig besproken hoogtepunt uit onze geschiedenis: het beleg van Oostende.

Twenty years ago, after the wars in ex-Yugoslavia, the European Union said that the future of the western Balkan countries would be within the European Union. They would, as soon as possible, join the EU. Today, however, Serbia, Kosovo, Albania and the others, still don't belong to the EU. Why is that? Willen de huidige EU-landen dan geen verenigd Europa? Of willen deze landen het zelf niet meer? Vjosa Musliu is politicoloog aan de VUB en legt (in het Engels!) uit wat het probleem is.

De bloed-hersenbarrière. Dat is blijkbaar een soort cruciale grens in ons hoofd. Tussen het bloed en de hersenen. Maar waar is die er? En hoe krijg je dan medicijnen over die barrière als je een ziekte in de hersenen moet genezen? Dat zijn de vragen die Sven Speybrouck en Koen Fillet stellen aan moleculair biologe Roosmarijn Vandenbroucke (UGent). Zij zal het onder andere hebben over drugs, alpaca's en kaktransplantaties.

Sommige mensen verouderen biologisch écht sneller dan anderen. En dat ligt onder andere aan de lengte van je telomeren.

Hoe het spijkerschrift klinkt... Dat heb je je waarschijnlijk nog nooit afgevraagd. Want da's toch enkel geschreven? Toch niet! En ook al denk je dat je niet geïnteresseerd bent in een geschrift dat intussen al lang niet meer gebruikt wordt, toch zal je versteld staan hoe snel je aan de lippen van prof. dr. Katrien De Graef hangt. Deze assyrioloog van de UGent opent de deur naar een nieuwe (aléja, eigenlijk heel oude) wereld vol kleitabletten, liefde en intriges. Welkom in het Babylonië van de 2e eeuw v. Chr. Oh ja, een assyrioloog is trouwens een spijkerschriftkundige en zo zijn er maar zes in heel België! Meer van dat soort weetjes in deze nieuwe aflevering, samen met Sven Speybrouck en Koen Fillet.

Dr. Céline Wessa is psychiater in het Universitair Psychiatrisch Centrum van Duffel. Maar ze doet ook onderzoek naar welke ontstekingsremmers kunnen helpen bij een depressie. Klinkt héél raar! Maar ja, als je een depressie hebt, is het een goed idee om te checken of je geen chronische ontstekingen hebt! Waarom? Dat legt dr. Wessa hier uit!

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is erin geslaagd om een asteroïde van baan te doen veranderen. Het was eigenlijk een test. Voor stél dat er ooit een gigantisch levensbedreigende asteroïde zou afstevenen op onze aarde. Armaggedon in 't echt... Maar wat betekenis dat nu precies voor ons? Kunnen ze vanaf nu de wereld echt redden als dat nodig zou zijn? Astrofysicus Joris Blommaert (VUB) legt het aan de keukentafel bij Sven Speybrouck en Koen Fillet uit.

Een depressie is een venijnige ziekte... Ze sluipt ongezien je leven binnen, maar ervan af geraken kost véél moeite. Antidepressiva kunnen helpen, therapie, soms zelfs ontstekingsremmers. Maar wat niet veel mensen weten is dat ook elektroshocktherapie kan helpen. Heel goed zelfs! En néé, dat is niét zoals in de (akelige) oude films. Psychiater Didier Schrijvers (UAntwerpen) helpt in het Universitair Psychiatrisch Centrum van Duffel zo tientallen patiënten per week. Met succes!

Is een beetje pijn bij het vrijen normaal bij vrouwen? Nee! Vulva-arts Hans Verstraelen (UGent) is hier heel duidelijk over: vrijen mag normaal geen pijn doen. En als het pijn doet, spreek erover met je partner. En luister alvast naar deze podcast, want dan hoor je meteen wat er zoal mis kan zijn.

Ons hele lichaam zit vol met schimmels en bacteriën. En als alles goed is, is dat prima zo en leven we in vrede met die schimmels en bacteriën samen. Elke mens heeft zijn eigen dierentuintje aan microben. Dat verschilt een beetje van mens tot mens, en van plaats op je lichaam. Ook vagina's hebben zo hun eigen dierentuintje. Serieuzer gezegd: het vrouwelijk microbioom. Dr. Sarah Ahannach, van de UAntwerpen, weet hoe ze aan de hand van dat microbioom kan zien dat iemand verkracht is, en zelfs een profiel van de dader kan opstellen.

Genitale verminking... sommigen zullen wat weerstand moeten overwinnen om naar deze podcast te luisteren. Maar doe het toch maar! Want superinteressant en het gaat over méér. Dr. Nina Van Eekert, socioloog aan de UAntwerpen, heeft het hier ook over piercings en besnijdenissen!

Algen... wie een visbokaal of vijver heeft kan erop sakkeren, maar dat doe je na het zien van deze video nooit meer. Want algen zijn geweldig. En al helemaal de kiezelwieren. Onder experts diatomeeën genoemd. En wij, bij Universiteit van Vlaanderen, voelen ons stilaan expert na een opnamedag met diatomeeën-prof Bart Van de Vijver, van de UAntwerpen. En als je nu luistert, ben jij over 7 minuten ook fan van kiezelwieren!

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 9: De Eerste Wereldoorlog en plastische chirurgie. Ben jij compleet tevreden met je uiterlijk? Of betrap je jezelf af en toe op de gedachte aan een kleinere neus, of om dat rimpeltje weg te werken? Het is wellicht mede dankzij de Eerste Wereldoorlog dat wij vandaag de dag de beauty clinic kunnen binnenwandelen. Professor cultuurgeschiedenis Kaat Wils (KU Leuven) neemt ons mee naar het verleden van de plastische chirurgie.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 10: WOII. Een petroleumlamp, wat rood papier en een pistool, meer was er niet nodig voor een van de grootste heldendaden van het Belgisch verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Drie jonge verzetsstrijders die in Boortmeerbeek een trein richting de concentratiekampen wisten tegen te houden. Hoe, dat vertelt Historicus Herman Van Goethem (UAntwerpen).

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 7: De aardappel. Kun jij je een leven voorstellen zonder een goed pak frieten op zijn tijd? Nee? Wel, je bent niet de enige. Sterker nog: ons moderne leven zou ondenkbaar zijn zonder de aardappel. ‘Patatkundige’ Yves Segers (KULeuven) legt ons uit wat die kostelijke knol heeft betekent voor onze streken.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 5: De pest. De pest veroorzaakte totale paniek in het middeleeuwse Europa. Volledige families stierven op slechts enkele weken tijd. Eenderde tot de helft (jawel!) van de bevolking stierf in sommige streken aan de pest. Wie het overleefde moest daarna opnieuw een samenleving opbouwen. Hoe kom je zo’n vernietigende catastrofe te boven? Historica Maïka De Keyzer (KU Leuven) neemt ons mee naar apocalyptische tijden.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 4: De Guldensporenslag. 500 jaar na de Guldensporenslag schreef Hendrik Conscience er de roman De leeuw van Vlaanderen over. Waarin de Vlamingen als heldhaftige overwinnaars worden afgeschilderd. Enfin, dat denken we toch. Maar klopt het beeld dat we hebben van de Guldensporenslag? En van "De leeuw van Vlaanderen"? En hoe komt het dat dat boek van Conscience zo beroemd is geworden? Samen met letterkundige Kevin Absillis proberen we iets dichter bij de waarheid te komen.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 3: De middeleeuwen. Waar denk jij aan als je ‘de middeleeuwen’ hoort? Wellicht aan hongersnood en kruistochten, of aan kastelen en ridders. Waarschijnlijk niet aan sterke vrouwen, aandacht voor gender en seksuele geaardheid. Maar dankzij historicus Steven Vanderputten (UGent) weten wij dat de middeleeuwers zich daar nochtans wel mee bezighielden.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 2: De Romeinen. Julius Caesar wordt dikwijls voorgesteld als een heerser: hij kwam, zag en overwon, zo werd gezegd (maar dan in het Latijn). Maar hoe zit dat dan met die verhalen over zijn zwakke gezondheid? Want ja... die zijn er ook. Was Julius Caesar een beetje ziekskes? We vragen het aan Christian Laes (UAntwerpen), expert op het gebied van handicaps in de Oudheid.

Het Verhaal van Vlaanderen Special - Afl. 1: De prehistorie. Als de prehistorische mens wordt afgebeeld, is dat vaak als een halfnaakte man of vrouw, met een lendendoek van dierenhuid en een knots in de aanslag. Vergeet die beelden - de prehistorische mens zag er een stuk modieuzer uit. Met hoeden, halskettingen en armbanden. Zelfs… met piercings en tatoeages! Archeoloog Marc De Bie (VUB) vertelt ons hoe dat precies zit.

Wie lispelt, of ooit lispelde, weet het wel: die juiste "Vlaamse" s goed leren uitspreken is echt niet simpel. Maar hoe komt dat? En… is er eigenlijk echt iets mis met een beetje "slissen"? Professor Kristiane van Lierde (UGent) is logopedist en legt met veel mildheid uit waarom de s zo moeilijk is.

De pil is een geweldige uitvinding. Gemakkelijk en betrouwbaar. Maar sommige vrouwen hebben geen zin om tientallen jaren hormonen te nemen. En waarom moeten het eigenlijk de vrouwen zijn, die die pil moeten nemen? Waarom bestaat er geen pil voor mannen? Dr. Leen Antonio, endocrinoloog aan de KU Leuven, vertelt het je!

In Spanje zeggen ze tegen een Vlaming, “un flamenco”. En tegen een flamingo, die roze vogel… ook “un flamenco”. En nu gaat er misschien nog ergens een belletje rinkelen: “Flamencomuziek”. Heeft dat dan allemaal met elkaar te maken? Vlamingen, flamingo’s en flamenco? We halen er hispaniste Lieve Vangehuchten van de UAntwerpen bij.

Als jij de nummer één wil worden in een sport, dan moet je daar het juiste spiervezeltype voor hebben! Je bent oftewel het trage type, of het snelle type of iets tussenin. En het is zo dat een traag spiervezeltype nóóit een honderd meter sprint zal winnen. Nooit. Hoe hard ie ook traint. Bewegingswetenschapper Eline Lievens (UGent) legt je uit hoe dat komt en hoe je weet welk type jij bent. En dus, in welke sport jij de beste kan worden!

De opwarming van de Aarde beperken tot anderhalve graden. Dat staat zowat ik elke slotverklaring van de afgelopen klimaattoppen. Daarvoor is de transitie naar hernieuwbare energie een must. Maar hoe pakken we die aan? En hebben we daar wel genoeg grondstoffen voor? We vroegen het aan expert duurzaam materialenbeheer Karel Van Acker van de KU Leuven.

Weet jij echt juist hoe een vagina eruitziet? Waar alles ligt? En... welke kleur, vorm, grootte, beharing... normaal is? Spoiler alert: de vagina's uit pornofilms én uit de biologieles zijn niét de gemiddelde of normale vagina's. Die zien er meestal heel anders uit. Prof. Els Elaut, seksuologe aan de UGent, vertelt je wat wél normaal is. En... dat we met vagina meestal vulva bedoelen. Vagina zit binnenin, vulva is de buitenkant ;-).

Kan je als vrouw leven van een carrière in de sport? Kan je er dan ook écht rijk mee worden, net zoals een Lionel Messi of een Kevin De Bruyne. Waarschijnlijk niet, want we weten allemaal dat er een gigantische loonkloof tussen mannelijke en vrouwelijke topsporters. Waarom bestaat die nog altijd en zal die ooit gedicht worden? Wij vragen het aan sporteconoom Wim Lagae van de KU Leuven. Professor Lagae schreef er trouwens een boek over, voor als je na de podcast nóg meer wil weten: Koersdromen!

Musea... 't is toch iets raars hé. Twee uur in de rij staan om in 't Louvre even naar een teleurstellend kleine Mona Lisa te kijken. Zijn musea eigenlijk passé? Museumonderzoeker Olga Van Oost, prof aan de VUB en directeur van Faro, verdedigt vanuit het Museum Dr. Guislain met vuur musea. Niet de stoffige en gedateerde. Maar de hedendaagse musea die je laten zien én voelen wat er in de wereld gebeurt.

Valt het jou ook op dat heel veel van de proffen aan de universiteit of hogeschool mannen zijn? Wie studeert zie het misschien live in de aula. Maar ook op tv kan je het zien... de meeste experts zijn mannen. Hoe komt dat? Waarom zijn er toch zo weinig vrouwelijke professoren? Sociologe Dounia Bourabain van de UHasselt heeft voor ons het antwoord.

Gerinkel, getuut, gezoem, gebrom, gekraak, gesuis... horen, terwijl er rondom je heen niks gebeurt. Dat is tinnitus. Er is dan niet per se iets mis met je oren, nee, het zijn je hersenen die die geluiden maken. Eén op 10 mensen heeft er last van. Professor Sarah Michiels is kinesiste aan de UHasselt en zij doet onderzoek naar waarom tinnitus anders (soms erger!) wordt tijdens het sporten. En naar of je tinnitus kan krijgen door hard op je tanden te bijten...

Waarom hebben we nood aan nieuwe politieke partijen? Kunnen politici eigenlijk wel eerlijk zijn? En wat is het verband tussen Donald Trump, een bord stoofvlees en TikTok? Vanuit het Vlaams Parlement zoeken Herman Van Goethem, Hendrik Vos en Karen Celis in de, voorlopig, laatste aflevering van Kennismakers, uit of onze democratie over 50 jaar nog zal bestaan. Dit is een aflevering van KENNISMAKERS, onze wervelende wetenschapsshow voor Eén. We laten je in elke aflevering telkens kennismaken met een deeltje van de wondere wereld van de wetenschap. 👉 Alle afleveringen vind je in deze playlist: https://bit.ly/3hRkg8Z

Nemen computers de wereld over? Maken slimme machines ons straks overbodig? En kunnen robots dansen? Computerwetenschapper Steven Latré dompelt je onder in de wereld van zelflerende, superintelligente computers… die af en toe ook de domste fouten blijken te maken. Dit is een aflevering van KENNISMAKERS, onze wervelende wetenschapsshow voor Eén. We laten je in elke aflevering telkens kennismaken met een deeltje van de wondere wereld van de wetenschap. 👉 Alle afleveringen vind je in deze playlist: https://bit.ly/3hRkg8Z

Waarom zijn bitterballen op feestjes en recepties zoveel populairder dan bloemkool? Waarom nemen we als mens toch zoveel beslissingen waar we achteraf spijt van hebben? En hoe zorg je ervoor dat 75 mensen, zonder dat ze het zelf echt willen of beseffen, zomaar hun schoenen uittrekken? Klinisch psycholoog Elke Van Hoof laat je op een heel nieuwe manier kennismaken met ons brein. Ze leert je dat er een oermens in je hoofd woont die je leven veel makkelijker én veel moeilijker maakt. Dit is een aflevering van KENNISMAKERS, onze wervelende wetenschapsshow voor Eén. We laten je in elke aflevering telkens kennismaken met een deeltje van de wondere wereld van de wetenschap. 👉 Alle afleveringen vind je in deze playlist: https://bit.ly/3hRkg8Z

Waarom heeft ons heelal wat weg van een rozijnenbrood? Waarom was de oerknal geen echte knal? En hoe kan je terugkijken in de tijd? Kennismaker en kosmoloog Thomas Hertog was 20 jaar lang vertrouweling van de wereldberoemde Stephen Hawking. Nu neemt hij ons mee op een reis naar het begin van ons heelal en zelfs naar het begin van onze tijd. Dit is een aflevering van KENNISMAKERS, onze wervelende wetenschapsshow voor Eén. We laten je in elke aflevering telkens kennismaken met een deeltje van de wondere wereld van de wetenschap. 👉 Alle afleveringen vind je in deze playlist: https://bit.ly/3hRkg8Z

De Aarde ziet er in het echt helemaal anders uit dan op wereldkaarten. De Democratische Republiek Congo is eigenlijk even groot als heel West-Europa en Rusland is maar net iets groter dan de helft van Afrika. Waarom passen ze die kaarten dan niet aan? Het antwoord op die vraag komt van de wiskunde. Meer bepaald van VUB'er Jonathan Mannaert.

Eet jij wel eens bananen? Weet je ook wat wij gemeen hebben met de banaan? We stralen allebei een zot, klein deeltje uit. De slimmerds onder jullie denken nu misschien "ha, een elektron of een proton of een neutron!" Maar nee, 't is écht een heel specialleke, dat zotte elementaire deeltje: het neutrino! Fysicus Natalie Jachowicz van de UGent komt je vertellen wat dat beestje allemaal uitsteekt, in ons, en in bananen, en wie weet waar nog allemaal?!

Op je gemak oud worden, zonder pijn of ziektes. Als daar een drankje voor bestond, zou je toch niet twijfelen? Het klinkt allemaal heel sciencefiction, maar er bestaat wel degelijk onderzoek naar! Misschien niet naar zo’n toverdrankje, maar het komt toch in de buurt… We halen er gewoon de wetenschapper in kwestie bij: neurobiologe Jolien Van Houcke van de KU Leuven.

Neen, het koudste plekje ter wereld bevindt zich niet in een uithoek op Antartica en zélfs niet in de verste krochten van het heelal. Het bevindt zich gewoon in Gent. In het labo van theoretisch fysicus Karel Van Acoleyen (UGent). Omdat het voor fysici superinteressant is om te zien wat er dan gebeurt, want bij die extreem koude temperaturen gedragen atomen zich heel bijzonder! Wil je na het beluisteren van deze podcast nog meer weten? 👉 https://www.durfdenken.be/nl/onderzoek-en-maatschappij/het-koudste-plekje-van-belgie-bevindt-zich-gent

Reuzentomaten, extra zoete aardbeien, droogteresistente bananenplanten,... Het kan in theorie allemaal dankzij CRISPR-Cas, een techniek waarmee wetenschappers het DNA van planten en dieren kunnen aanpassen. Plantgenetici zoals Ramon de Koning (VUB) zijn er ook in praktijk mee bezig! We bezochten hem in de serres op het dak van de VUB waar hij kidneyboontjes kweekt... waar je geen windjes van moet laten!

Duikers! Stop met exotische reizen te boeken! Want er bestaat een Atlantis aan de Noordzee! De kustlijn van Westende, Middelkerke en Oostende lag ooit veel verder in zee. Tijdens de middeleeuwen verdwenen volledige stukken land onder de golven... Kwam dat door de stijgende zeespiegel (ja, toen al!) of zat de mens er voor iets tussen? En volgt de rest van onze kuststeden binnenkort ook, nu de wereld warmer wordt, landschapsarcheoloog dr. Soetkin Vervust (VUB)? Krijg je maar niet genoeg van het Testerep-project? 👉 Volg hier alle updates: https://testerep-project.be/nl

Do leaves fall off trees later now that summers are becoming hotter and longer? That's what plant ecologist prof. dr. Matteo Campioli (UAntwerpen) is looking into. Because nobody really knows how trees know when to let go off their leaves. Not yet... because Matteo will solve this mystery. Vallen blaadjes later van de bomen nu de zomers warmer en langer worden? Dat onderzoekt plantenecoloog prof. dr. Matteo Campioli (UAntwerpen). Want momenteel weet eigenlijk niemand echt hoe bomen beslissen wanneer ze hun bladeren moeten loslaten. We weten het nog niet... want Matteo gaat dit mysterie oplossen.

Sommige dino's waren gigantisch - 25 keer zo groot als olifanten. De gemiddelde mens wordt ook elk jaar groter. Is het dan een kwestie van tijd (een paar honderd miljoen jaar of zo) voor mensen zo groot zijn als dino's? Dr. Koen Stein is paleontoloog aan de VUB. In het Museum voor Natuurwetenschappen liet hij ons zien waarom dino's zo groot konden worden en het ons wat méér moeite dan tijd en wat extra boterhammen zal kosten.

Het zal je maar overkomen dat je een ernstige ziekte hebt die dag in dag uit weegt op je levenskwaliteit. Maar omdat je ziekte een zeldzame ziekte is, is er nog niet veel onderzoek naar gedaan. Laat staan dat er een medicijn voor bestaat. En wanneer er dan eindelijk toch een geneesmiddel op de markt komt, blijkt het zo goed als onbetaalbaar. Wie moet die 200 000 euro voor jouw medicijn betalen? Jijzelf, of de overheid? Prof. dr. Wim Pinxten, medisch ethicus aan de UHasselt, neemt ons mee door deze complexe discussie.

Wanneer vind jij iemand aantrekkelijk? Als die grote oren, een wipneus en ongelijk gezicht heeft? De kans is groot van niet. Ja, ook dit is wetenschap! Prof. dr. Stefan Van Dongen (UAntwerpen) is evolutionair bioloog en onderzoekt waarom we iemand aantrekkelijk vinden. En waarom we (bijna) allemaal dezelfde mensen wel of niet knap vinden. Kleine spoiler: eigenlijk zijn we op zoek naar een gezonde partner. Wil je smeuïge details? Luister dan snel naar deze nieuwe podcast!

Ben jij zo iemand die Sportmagazine verslindt? Of elke week naar Extra Time kijkt en zelfs Filip Joos onder tafel praat met voetbal-, wielren-, basket- of andere statistieken? En denk je daarom dat je na het WK eindelijk dat zwembad in je tuin kan aanleggen dankzij enkele weldoordachte gokjes op de juiste matchen? Of is de kans groter dat je je huis moet verkopen na wat sportgokjes te veel? Prof. dr. Bram Constandt (UGent) doet onderzoek naar sportgokken en voor iedereen die weleens een gokje waagt of het van plan is: kijk toch maar eens naar deze video! En nee, hij gaat niét vertellen dat je niet mag gokken...

Op 15 november 2022 werd de 8 miljardste baby geboren. Dat is snel gegaan, want in 1950 waren we nog maar met 2,6 miljard en twee eeuwen geleden nog maar met één miljard! Maar volgens de VN is dat geen catastrofe. In tegendeel zelfs, ze noemen het "een succes", want het wil zeggen dat onze levensstandaard erop voorruit is gegaan. Maar hoeveel mensen kan onze aardbol eigenlijk dragen? Zullen we blijven groeien? En zijn we niet gewoon met te veel? Het antwoord krijg je van geograaf Gerard Govers (KU Leuven).

De Bermudadriehoek of duivelsdriehoek is een plek in de Atlantische Oceaan waar schepen en vliegtuigen blijkbaar op mysterieuze wijze verdwijnen. De vele schepen en vliegtuigen die er verdwijnen lijken in rook opgegaan. Want zelden worden er wrakken van teruggevonden. Is daar echt iets akeligs mysterieurs aan de hand? We gaan samen met prof. dr. David Van Rooij, geoloog aan de UGent, op wetenschappelijke speurtocht.

Trekvogels vliegen tijdens de koudere maanden naar warmere oorden. En dat doen ze niet lukraak. Ze maken gebruik van hun omgeving, letten op het weer, hebben hele vliegstrategieën om zo optimaal mogelijk op hun bestemming te komen. We kijken samen met onderzoeker drs. Michiel Lathouwers van UHasselt naar de nachtzwaluw.